Το πρώτο βήμα είναι το τελευταίο ...

Όταν λέμε ότι το πρώτο βήμα είναι το τελευταίο βήμα, σκεφτόμαστε τον χρόνο σαν οριζόντια ή κάθετη κίνηση, δεν είναι έτσι; Σκεφτόμαστε την κίνηση κατά μήκος ενός επιπέδου, έτσι; Αν μπορούσαμε να παραμερίσουμε το κάθετο με το οριζόντιο εντελώς, θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε το γεγονός ότι, όπου κι αν είμαστε, σε όποιο επίπεδο διαμόρφωσης, οντότητας, η αντίληψη της αλήθειας, του γεγονότος, είναι εκείνη τη στιγμή το τελευταίο βήμα.

Πάρτε έναν υπάλληλο σε ένα γραφείο, με όσα αυτό συνεπάγεται, ο υπάλληλος ακούει κι αντιλαμβάνεται. Ο άνθρωπος ακούει και κάποια στιγμή, βλέπει πραγματικά. Αυτό το κοίταγμα κι αυτή η αντίληψη είναι το πρώτο και το τελευταίο βήμα, γιατί τη συγκεκριμένη στιγμή άγγιξε την αλήθεια και βλέπει κάτι πολύ καθαρά.

Αλλά τι συμβαίνει μετά; Θέλει να καλλιεργήσει αυτή την κατάσταση. Την αντίληψη και την απελευθέρωση που έφερε, θέλει να τη διαιωνίσει, να τη μετατρέψει σε μέθοδο. Έτσι όμως παγιδεύεται και χάνει ολότελα την ποιότητα της αντίληψης.

Οποιαδήποτε μέθοδος, διαδικασία, συνεπάγεται έναν τελικό σκοπό. Είναι μια κίνηση από το οριζόντιο στο κάθετο. Το κάθετο οδηγεί στον τελικό σκοπό. Και επομένως νομίζουμε ότι η αντίληψη, η απελευθέρωση είναι ένας τελικός σκοπός, ένα τέρμα.

Οποιαδήποτε διαδικασία, συνεπάγεται έναν τελικό σκοπό, και νομίζουμε ότι η αντίληψη, η απελευθέρωση είναι ένας τελικός σκοπός. Ένα σημείο που δεν έχει κίνηση. Έτσι, κάθε μέθοδος, κάθε άσκηση, κάθε σύστημα υπονοεί μια διαδικασία προς έναν τελικό σκοπό, ένα τέρμα. Αν δεν υπήρχε η έννοια, η ιδέα του τελικού σκοπού, δεν θα υπήρχε διαδικασία.

Όλο το οικοδόμημα της σκέψης είναι χτισμένο πάνω σε μια οριζόντια κίνηση κι επομένως κάθε προβολή της αιωνιότητας πρέπει να βρίσκεται στο οριζόντιο επίπεδο.

            Είμαστε συνηθισμένοι να διαβάζουμε ένα βιβλίο οριζόντια. Όλα είναι οριζόντια, όλα μας τα βιβλία. Όλα έχουν μια αρχή κι ένα τέλος. Και πιστεύουμε ότι το πρώτο κεφάλαιο πρέπει αναπόφευκτα να οδηγεί στο τελευταίο κεφάλαιο. Αισθανόμαστε ότι όλες οι πρακτικές ασκήσεις οδηγούν σ’ ένα τέρμα. Όλα είναι οριζόντιο διάβασμα. Ο νους μας, τα μάτια μας, η στάση μας απέναντι στα πράγματα, είναι διαμορφωμένα να λειτουργούν οριζόντια και στο τέλος υπάρχει ο τελικός σκοπός. Το βιβλίο τελείωσε. Αναρωτιόμαστε αν η αλήθεια ή η φώτιση είναι ένα τελικό κατόρθωμα, ένα τελικό σημείο πέρα από το οποίο δεν υπάρχει τίποτα.

Από το οποίο δεν μπορείς να γλιστρήσεις και να πέσεις ξανά στα ίδια. Θα μπορούσα για μια στιγμή να αντιληφθώ, να έχω πλήρη αντίληψη και την καταλαβαίνω την ποιότητα αυτής της κατάστασης. Λίγο αργότερα, η σκέψη εμφανίζεται ξανά. Λέω στον εαυτό μου: «Ξαναγύρισα στην παλιά κατάσταση». Αναρωτιέμαι αν εκείνο το άγγιγμα έχει κάποια αξία. Βάζω μια απόσταση, ένα φράγμα ανάμεσα σε μένα κι εκείνη την κατάσταση – λέω, αν η κατάσταση εκείνη ήταν αληθινή, η σκέψη δεν θα παρουσιαζόταν ξανά.

            Βλέπω, αντιλαμβάνομαι κάτι που είναι ιδιαίτερο, κάτι που είναι αληθινό. Θέλω να διαιωνίσω αυτή την αντίληψη, να δώσω συνέχεια έτσι που αυτή η αντίληψη – δράση να συνεχίζεται στην καθημερινή μου ζωή. Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται το λάθος. Ο νους είδε κάτι αληθινό, αυτό αρκεί, αυτός ο νους είναι καθαρός, αθώος νους, που δεν έχει πληγωθεί. Η σκέψη θέλει να συνεχίσει αυτή την αντίληψη μέσα στις καθημερινές πράξεις. Ο νους έχει δει κάτι πολύ καθαρά, άφησέ το εκεί. Το επόμενο βήμα είναι το τελικό βήμα. Επειδή ο νους μου είναι κιόλας καινούριος, έτοιμος να κάνει το επόμενο τελικό βήμα, στην καθημερινή κίνηση της ζωής, δεν κουβαλάει τίποτα. Η αντίληψη δεν έγινε γνώση.

Είναι ο εαυτός, σαν ο ενεργών σε σχέση με τη σκέψη, που πρέπει να παύσει ή το κοίταγμα, η αντίληψη;

            Ο νους πρέπει να πεθάνει ως προς εκείνο το πράγμα που είναι αληθινό. Αλλιώς, γίνεται μνήμη, που μετά γίνεται σκέψη και η σκέψη ρωτάει: «Πως μπορώ να διαιωνίσω αυτή την κατάσταση;». Αν ο νους βλέπει καθαρά, και μπορεί να δει καθαρά μόνο όταν το κοίταγμα είναι το τελείωμά του, τότε ο νους μπορεί ν’ αρχίσει μια κίνηση όπου το πρώτο βήμα είναι το τελευταίο βήμα. Αυτό δεν περιέχει καμία διαδικασία. Δεν υπάρχει το στοιχείο του χρόνου. Ο χρόνος μπαίνει όταν, έχοντας δει καθαρά, έχοντας αντιληφθεί, υπάρχει συνέχιση, μεταφορά και εφαρμογή στην επόμενη περίσταση.

Η μεταφορά είναι η μη αντίληψη, το μη κοίταγμα.

            Επομένως, όλες οι παραδοσιακές προσεγγίσεις που προσφέρουν μια μέθοδο ή διαδικασία, έχουν ασφαλώς ένα σημείο, ένα συμπέρασμα, έναν τελικό σκοπό και καθετί που έχει μια κατάληξη, ένα τελικό σημείο, δεν είναι καθόλου ζωντανό πράγμα. Είναι σα να λέμε ότι υπάρχουν πολλοί δρόμοι προς τον σταθμό. Ο σταθμός είναι καθορισμένος. Είναι η αλήθεια ένας τελικός σκοπός που από τη στιγμή που τον πετύχεις, τα πάντα τέλειωσαν – οι αγωνίες σου, οι φόβοι σου κλπ.; Ή μήπως λειτουργεί εντελώς διαφορετικά; Σημαίνει μήπως ότι μια και μπήκα στο τραίνο, τίποτα πια δεν μπορεί να μου συμβεί; Σημαίνει ότι περιμένω με σιγουριά πως το τραίνο θα με μεταφέρει στον προορισμό μου; Όλα αυτά είναι οριζόντιες κινήσεις. Επομένως, η διαδικασία συνεπάγεται κάποιο καθορισμένο σημείο. Τα συστήματα, οι μέθοδοι, οι πρακτικές ασκήσεις, όλα προσφέρουν ένα σταθερό σημείο και υπόσχονται στον άνθρωπο πως όταν το φτάσει, όλα του τα βάσανα τελείωσαν. Υπάρχει κάτι που να είναι πραγματικά άχρονο; Ένα σταθερό σημείο βρίσκεται μέσα στο χρόνο. Είναι μέσα στο χρόνο γιατί το έχετε προβάλει, υποθέσει. Επειδή, το σκεφτήκατε το τελικό σημείο και η σκέψη σας αυτή είναι χρόνος. Είναι δυνατόν να συναντήσει κανείς εκείνο το πράγμα που δεν ανήκει στον χρόνο, που δεν έχει διαδικασία, σύστημα, μέθοδο, δρόμο; Μπορεί αυτός ο νους που είναι τόσο διαμορφωμένος οριζόντια, μπορεί αυτός ο νους, γνωρίζοντας ότι ζει οριζόντια, να αντιληφθεί εκείνο που δεν είναι ούτε οριζόντιο ούτε κάθετο; Μπορεί να αντιληφθεί για μια στιγμή; Μπορεί να αντιληφθεί ότι αυτό το κοίταγμα έκανε κάθαρση και να το τελειώσει; Σ’ αυτό βρίσκεται το πρώτο και το τελευταίο βήμα, επειδή είδε με καινούρια μάτια. Το ερώτημα, είναι ένας τέτοιος νους πάντα ελεύθερος από βάσανα;, νομίζω ότι είναι το ερώτημα λάθος. Όταν κάνετε αυτή την ερώτηση, σκέφτεστε ακόμα μέσα στα όρια ενός τελικού αποτελέσματος. Έχετε ήδη καταλήξει σ’ ένα συμπέρασμα κι έτσι βρίσκεστε ξανά στην οριζόντια διαδικασία.

Το λεπτό σημείο είναι ότι ο νους πρέπει να κάνει θεμελιακές ερωτήσεις, αλλά ποτέ το «πως».

            Πολύ σωστά. Βλέπω πολύ καθαρά. Αντιλαμβάνομαι. Η αντίληψη είναι φως. Θέλω να την συνεχίσω σαν ανάμνηση, σαν σκέψη και να την εφαρμόσω στην καθημερινή ζωή κι επομένως εισάγω τη δυαδικότητα, τη σύγκρουση, την αντίφαση. Έτσι λέω, πως μπορώ να πάω πέρα απ’ αυτά; Όλα τα συστήματα προσφέρουν μια διαδικασία, ένα σταθερό σημείο και το τέλος όλων των προβλημάτων. Η αντίληψη είναι φως γι’ αυτόν το νου. Δεν ασχολείται άλλο με την αντίληψη γιατί αν ασχοληθεί, η αντίληψη θα γίνει ανάμνηση. Μπορεί ο νους, όταν δει, αντιληφθεί κάτι πολύ καθαρά, να θέσει τέρμα στην προηγούμενη αντίληψη; Τότε, εδώ ακριβώς, το πρώτο βήμα είναι και το τελευταίο βήμα. Ο νους είναι φρέσκος για να δει. Για έναν τέτοιο νου, έχουν πάρει τέλος όλα τα βάσανα; Ο νους αυτός δεν κάνει αυτή την ερώτηση. Όταν κάτι συμβεί, ο νους αυτός θα δει. Λοιπόν, τι συμβαίνει; Όταν κάνω την ερώτηση «θα μου σταματήσει αυτό όλα τα προβλήματα;» ήδη σκέφτομαι το μέλλον κι επομένως παγιδεύτηκα στον χρόνο. Αλλά δεν ασχολούμαι μ’ αυτό. Βλέπω, αντιλαμβάνομαι. Τελείωσε. Βλέπω κάτι πολύ καθαρά – η διαύγεια της αντίληψης. Η αντίληψη είναι φως. Τελείωσε. Επομένως ο νους δεν παγιδεύεται ποτέ στο χρόνο. Κάνοντας το πρώτο βήμα, κάνει το τελευταίο βήμα κάθε φορά. Έτσι βλέπουμε ότι όλες οι μέθοδοι, όλα τα συστήματα πρέπει να απορριφθούν ολοκληρωτικά γιατί διαιωνίζουν το χρόνο. Μέσα από το χρόνο ελπίζετε να φτάσετε στο άχρονο.

Βλέπω ότι τα όργανα που χρησιμοποιείτε σε όσα λέτε είναι το «βλέπω» και το «ακούω». Αυτές είναι αισθητήριες κινήσεις. Αλλά με αισθητήριες κινήσεις δημιουργείται και η διαμόρφωση. Τι είναι εκείνο που κάνει μια κίνηση να διαλύει τελείως τη διαμόρφωση και μιαν άλλη να τη δυναμώνει;

            Πως ακούω αυτή την ερώτηση; Πριν απ’ όλα δεν ξέρω. Θα μάθω. Αν μαθαίνω με σκοπό να αποκτήσω γνώση, με την οποία θα δράσω, αυτή η δράση γίνεται μηχανική. Αλλά όταν μαθαίνω χωρίς συσσώρευση – που σημαίνει αντίληψη, ακρόαση που δεν γίνεται κτήμα – ο νους είναι πάντα άδειος. Λοιπόν, ποιο είναι το ερώτημα; Μπορεί ο νους που είναι άδειος να διαμορφωθεί ποτέ και γιατί διαμορφώνεται; Ένας νους που ακούει πραγματικά, μπορεί ποτέ να διαμορφωθεί; Αυτός ο νους πάντα μαθαίνει, πάντα είναι σε κίνηση. Δεν είναι μια κίνηση από κάτι προς κάτι. Η κίνησε δε μπορεί να έχει αρχή και τέλος. Είναι κάτι ζωντανό, ποτέ διαμορφωμένο. Ο νους που αποχτά γνώσεις για να λειτουργήσει, διαμορφώνεται από την ίδια του τη γνώση.

Είναι το ίδιο όργανο που λειτουργεί και στα δύο;

            Δεν ξέρω. Πραγματικά δεν ξέρω. Ο νους που είναι παραγεμισμένος με γνώσεις βλέπει σύμφωνα μ’ αυτή τη γνώση, σύμφωνα μ’ αυτή τη διαμόρφωση.

Η αντίληψη είναι σα ν’ ανάβει το φως. Δεν έχει διαμόρφωση μέσα της.

            Ο νους είναι γεμάτος εικόνες, λέξεις, σύμβολα. Μέσα απ’ αυτά σκέφτεται, βλέπει.

Βλέπει;

            Όχι. Έχω μια εικόνα για σας και βλέπω μέσα απ’ αυτή την εικόνα. Αυτό είναι παραμόρφωση. Η εικόνα είναι η διαμόρφωσή μου. Είναι πάλι το ίδιο δοχείο με όλα τα πράγματα μέσα του και είναι το ίδιο δοχείο που δεν έχει τίποτα μέσα του. Το περιεχόμενο του δοχείου είναι το δοχείο. Όταν δεν υπάρχει περιεχόμενο, το δοχείο δεν έχει σχήμα, μορφή.

Έτσι, μπορεί να δεχτεί «αυτό που είναι».

            Η αντίληψη υπάρχει μόνο όταν δεν υπάρχει εικόνα. Αυτό είναι πολύ απλό. Η αντίληψη υπάρχει μόνο όταν δεν υπάρχει εικόνα – κανένα σύμβολο, καμιά ιδέα, λέξη, σχήμα, που είναι όλα η εικόνα. Τότε η αντίληψη είναι φως. Επομένως, η αντίληψη είναι δράση. Κι ένας νους που είναι γεμάτος εικόνες, δεν μπορεί ν’ αντιληφθεί. Βλέπει μέσα από εικόνες κι έτσι είναι παραμορφωμένος.

            Αυτά που είπαμε είναι αληθινά, λογικά. Τ’ άκουσα όλ’ αυτά. Σ’ αυτό το άκουσμα δεν υπάρχει «εγώ». Στη μεταφορά του, στη συνέχεια, υπάρχει το «εγώ». Το «εγώ» είναι χρόνος.