Σάββατο 12 Μαρτίου 2016

Το καπέλο ...

Η θάλασσα είναι πολύ γαλήνια και μόλις μπορεί κανείς να διακρίνει τους ελαφρούς κυματισμούς της πάνω στην άσπρη άμμο. Πίσω από τη θάλασσα απλώνονται τα βουνά και τα δένδρα μόλις αγγίζουν το νερό. Ο ουρανός είναι  ολάνοιχτος και γαλανός. Κάθομαι στην παραλία στη σκιά ενός μεγάλου δένδρου ενός ήσυχου καλοκαιρινού πρωινού. Σε λίγο χρόνο η γαλήνη του χώρου περνάει μέσα μου και οι ρυτιδώσεις της σκέψης και του συναισθήματος ακολουθώντας την αρμονία του χώρου υποχωρούν αβίαστα. Είναι τότε που έχεις την αίσθηση ότι γίνεσαι ένα με τα πάντα επειδή δεν υπάρχει ο διαχωριστικός παράγοντας που δημιουργεί η σκέψη και το συναίσθημα. Είναι ο χώρος που κυριαρχεί απόλυτη ομορφιά και τάξη.

Από το χώρο του Είναι βρέθηκα πάλι στο χώρο της διαίρεσης και της σχετικότητας. Είναι μαζεμένοι άνθρωποι απ’ όλη τη γη χωρισμένοι σε ομάδες που τους επιτάσσει η πολιτική και θρησκευτική τους ιδεολογία. Βρίσκονταν άνθρωποι και από τη θρησκεία των άθεων. Για να τονίσουν τη διαφορετικότητα τους φοράνε και τα αντίστοιχα καπέλα. Στο κέντρο κάθε ομάδας δεσπόζει ο ηγέτης (πολιτικός ή θρησκευτικός ταγός) ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Το καπέλο του είναι τόσο ψηλό όσο και η υποκρισία του, τόσο πλατύγυρο όσο και ο φόβος του και τόσο στενό όση και η άγνοια του. Η προσπάθεια του εκάστοτε ηγέτη συγκεντρώνεται στο να μετασχηματίσει τα καπέλα των οπαδών του έτσι ώστε να είναι ομοιόμορφα με το δικό του και έτσι να μπορεί να ελέγχει τη συνείδηση τους και τόσο μειώνει το φόβο του να μη τους χάσει και μαζί με αυτούς την ύπαρξή του.

Οι απεσταλμένοι των ιερατείων μιλούν με πύρινους λόγους προσπαθώντας στο όνομα της αγάπης να βγάλουν ένα μέρος από την κόλαση που έχουν μέσα τους παγιδεύοντας τους πιστούς οπαδούς τους με το φόβο της αιώνιας κόλασης ή της αποτυχημένης επανενσάρκωσης. Οι πολιτικοί και οι θρησκευτικοί ηγέτες …  Και οι δύο ομάδες αφαιρούν ενέργεια από τους πιστούς οπαδούς τους για δικό τους όφελος.   Έτσι φοβισμένοι προσπαθούν να σώσουν άλλους φοβισμένους.

Όταν ανακαλύπτεις ότι ο συγκεκριμένος ηγέτης δεν σε καλύπτει ακολουθείς κάποιον άλλο μετασχηματίζοντας το καπέλο με καινούργιες προκαταλήψεις, δόγματα και πιστεύω. Έτσι ότι καπέλο και αν διαλέξεις σου προσφέρει ψευδή προστασία. Αλλάζοντας καπέλο (δηλαδή τις γνώμες των άλλων) αλλάζω και την παγίδα μου. Αν βγάλω το καπέλο τότε τι έχω να πω; Τα όρια του καπέλου σου φθάνουν μέχρι τα όρια της περιορισμένης σκέψης σου και των προκαταλήψεων σου. Ο χώρος έξω από το καπέλο σου είναι άγνωστος. Προσπαθώντας να απαλλαγείς από το καπέλο σου το μόνο που καταφέρνεις είναι να αλλάζεις τη διαμόρφωσή σου.

Το καπέλο, με την πάροδο των αιώνων έγινε σώμα στο εγώ σου. Σκληρό σαν το σκυρόδεμα. Δεν καταλαβαίνεις την ενσωμάτωση και συνεχίζεις την προσπάθεια να απαλλαγείς από αυτό. Το μόνο που καταφέρνεις είναι να αλλάζεις κάθε φορά την διαμόρφωσή σου. Σαν τον χαμαιλέοντα που αλλάζει χρώματα ανάλογα με το περιβάλλον όμως πάντοτε παραμένει ο ίδιος.

Εάν δεν φοράς κανένα καπέλο, πράγμα σπάνιο για τα ανθρώπινα (!), τίθεσαι στο περιθώριο. Η μάζα δεν σε αποδέχεται, αυτόματα έχεις γίνεις ο ύπουλος εχθρός που πολεμάς το σύστημα. Ποιο σύστημα όμως; Αυτό που κρατά φυλακισμένο μέσω του φόβου τον άνθρωπο αιχμάλωτο;

Από την άλλη απαιτείς ελευθερία, δηλαδή επιζητείς κάτι που δεν γνωρίζεις. Μία λέξη (η ελευθερία) που το μόνο που κάνεις είναι να της προσδίδεις ερμηνείες.             

Ο ειδωλολάτρης ...

Βρίσκομαι στο μέσον μιας λίμνης. Κοιτώντας τα ήρεμα νερά της παρατηρώ χιονισμένες βουνοκορφές, πράσινες πλαγιές, σύννεφα να ταξιδεύουν και ψάρια να κολυμπούν στο γαλάζιο του νερού. Κοιτώντας πιο προσεκτικά στα ακύματα νερά, παρατηρώ και τον εαυτό μου. Η αντανάκλαση της εικόνας μου είναι μαγευτική και μου απορροφά όλη την προσοχή. Σε απροσδιόριστη ώρα μια αναταραχή δημιουργείται, το νερό ταράσσεται και οι εικόνες χάνονται. Τα είδωλα διαλύονται, σταματούν να υπάρχουν. Ή υπάρχουν;

Παρατηρώντας μέσα μου αντιλαμβάνομαι ότι τα είδωλα εξακολουθούν να υπάρχουν. Σηκώνοντας το βλέμμα μου  παρατηρώ το χώρο έξω από τη λίμνη. Παρατηρώ τα βουνά, τα σύννεφα, και το γαλάζιο ουρανό. Τα ψάρια που είναι; Και εγώ που είμαι; Κατάλαβα ότι προσδιορίζομαι μέσω των ειδώλων και αν εξαφανιστούν τα είδωλα ποιος είμαι; Ποιο είναι το ψεύτικο και ποιο το αληθινό;

Τι είναι είδωλο; Είδωλο είναι η εικόνα που σχηματίζει ο εγκέφαλός δια μέσου των  ματιών όταν φωτεινές ακτίνες πέσουν πάνω τους

Τα είδωλα τα διακρίνω σε τρία είδη:

- α) Πραγματικά είδωλα: είναι αυτά που δημιουργούνται την παρούσα στιγμή στον εγκέφαλο

- β) Είδωλα μνήμης. Είναι τα είδωλα που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, διατηρούνται στη μνήμη και ανασύρονται από αυτήν ανάλογα με την επιθυμία της συγκεκριμένης στιγμής. Έχουν τόση δύναμη ανάλογα με την εντύπωση και τη γοητεία που μου δημιούργησαν κατά τον χρόνο της καταγραφής τους. Όταν η προσοχή μου είναι στο παρόν τα είδωλα μνήμης απουσιάζουν. Όταν το παρόν δεν έχει κανένα ενδιαφέρον το συμπληρώνω με τα είδωλα που ανασύρω από το παρελθόν και συνήθως τα προβάλω και στο μέλλον. Και επειδή το μέλλον σαν άγνωστο δεν μου παρέχει καμιά πληροφορία μάλλον τα προβάλω στο παρελθόν κάπως τροποποιημένα.

- γ) Είδωλα που σχηματίζει ο εγκέφαλος ακούγοντάς  περιγραφές  από τρίτους Τα ίδια είδωλα σχηματίζονται και όταν διαβάζω ένα βιβλίο που περιγράφει ένα τοπίο, την ψυχή ή τον Θεό. Υπάρχουν και τα θρησκευτικά είδωλα που σχηματίζει η σκέψη, η οποία, επειδή δεν μπορεί να κατανοήσει αυτές τις έννοιες τις υποβαθμίζει στο δικό της πεδίο φτιάχνοντας ναούς, τζαμιά και παγόδες, που τις στολίζει με αγάλματα  και εικόνες, πιστεύοντας ότι όσο πιο μεγαλοπρεπή είναι όλα αυτά τόσο περισσότερο ευχαριστιέται ο Θεός και τους δίνει την εύνοια του. Και έτσι η σκέψη προσπαθώντας να γνωρίσει το Θεό τον υποβαθμίζει στο δικό της πεδίο σαν είδωλο και τον χρησιμοποιεί κατά το προσωπικό της συμφέρον αναπτύσσοντας εμπορικές σχέσεις με αυτόν (π.χ. εγώ θα είμαι συνεπής πιστός αλλά εσύ θα μου εξασφαλίσεις το αιώνιο μέλλον).

Πως τώρα θα επικοινωνήσει η σκέψη (χρονικός παράγοντας) με το Θεό (άχρονος παράγοντας). Μήπως χτίζοντας μεγαλοπρεπείς ναούς περιτριγυρισμένους από πεινασμένους στους οποίους δεν δίνει κανένας σημασία εκτός από την περίπτωση συναλλαγής με το θεό; Μήπως τάχα δημιουργώντας ομάδες, που η κάθε μία ερμηνεύει με τα δικά της συμφέροντα αυτό που δεν γνωρίζει; 

Η καθημερινότητα είναι γεμάτη από είδωλα για τον άνθρωπο. Στον ναό βρίσκονται οι εικόνες. Τις βλέπει ο θρησκευόμενος και συγκινείται, τις φιλά, στέκεται μπροστά τους με φόβο ακίνητος. Στον δρόμο βρίσκονται οι αφίσες. Κοιτάζει την επίπλαστη ομορφιά ο περαστικός, βλέπει μια ωραία γυναίκα ή έναν ωραίο άνδρα (φτιαγμένους στα εργαστήρια), και θαυμάζει κάτι που δεν υπάρχει. Στην τηλεόραση θαυμάζει τον ηγέτη, εκείνον τον κενό πλην όμως χαρισματικό στον λόγο πολιτικό, που του βιάζει το μυαλό με μαεστρία. Τον ακολουθεί. Στον αθλητισμό, διαλέγει τον δικό του ήρωα (είδωλο), τον παρακολουθεί συνεχώς, συγκινείται με την χαρά του, πέφτει σε θλίψη με την αποτυχία του.

Ανάλογα με τη γοητεία που μου δημιουργούν τα είδωλα, προσπαθώ να τα διατηρήσω περισσότερο ή λιγότερο. Αν μου ασκούν πολύ μεγάλη γοητεία  για μεγάλο χρονικό διάστημα καταλαμβάνομαι από έμμονες ιδέες. Έτσι ο εγκέφαλος είναι γεμάτος με είδωλα τα οποία με κατευθύνουν. Και εγώ επενδύω σε αυτά.

Όλα τα είδη των ειδώλων προβάλλονται στο ίδιο κέντρο του εγκεφάλου και έτσι μου διεγείρουν τα ίδια συναισθήματα άσχετα  από το αν ένα γεγονός έχει συμβεί ή έχω φανταστεί ότι συνέβη.

Όταν είμαι σε καλή διάθεση προβάλω θετικά είδωλα ενώ όταν είμαι σε κακή προβάλω αρνητικά τα οποία προσπαθώ να αποφύγω και να μην τα σκέφτομαι. Άλλες φορές γίνομαι ειδωλολάτρης και άλλες  ειδωλομάχος που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όλα τα είδωλα μάχονται μέσα μου διεγείροντας παράλληλα και το αντίστοιχο συναίσθημα. με σκοπό να μου αποσπάσουν την προσοχή  και έτσι να αποκτήσει κάποιο από αυτά κυριαρχία. Κάθε φορά με καλούν να πάρω θέση. Έτσι σε όποιο είδωλο δίνω την προσοχή μου (άρα και την ενέργεια μου) αυτό επικρατεί για όσο χρονικό διάστημα το σκέφτομαι. Όταν αποσύρω την προσοχή μου από αυτό τότε το είδωλο διαλύεται δίνοντας τη θέση του στο επόμενο.

Η σκέψη λειτουργεί μέσω των ειδώλων και της γοητείας που της ασκούν αυτά. Έτσι επενδύω στα είδωλα παρατηρώντας παράλληλα ότι η μάχη μεταξύ τους είναι αέναη. Και ποιος παράγοντας μπορεί να σταματήσει αυτή τη μάχη. Μήπως ένα ισχυρότερο (άρα και ιδανικό) είδωλο κατασκευασμένο από τη σκέψη; Επομένως  η μόνη δυνατότητα της σκέψης είναι να δημιουργεί είδωλα άρα και ο σκεπτόμενος άνθρωπος, σαν μέρος της σκέψης είναι και αυτός εξ ολοκλήρου είδωλο.